Sytuacja, w której się znaleźliśmy jest wyjątkowa pod każdym względem. W jednej chwili nasz świat się zmienił. I wciąż się zmienia, gdyż każdy dzień przynosi nowe informacje, wydarzenia, oczekiwania. Zmieniło się nasze codzienne funkcjonowanie: nauka, praca, kontakty społeczne, zakupy, możliwości spędzania wolnego czasu… Spędzamy czas w domu w wymiarze znacznie przekraczającym nasze codzienne zwyczaje.

Każda zmiana, szczególnie nagła, jest obciążająca psychicznie, wymaga dużego pokładu sił i czasu na przystosowanie. 

Nowa sytuacja także dla dzieci z trudnościami psychicznymi jest szczególnym obciążeniem, choć niektóre chore dzieci mogły przyjąć wiadomość o zamknięciu szkół z ulgą i radością – dla nich codzienne chodzenie do szkoły było wyzwaniem często przekraczającym ich siły. Jednak stałe przebywanie w domu ze wszystkimi członkami rodziny, zewnętrzna atmosfera lęku i napięcia, wymagania dotyczące nauki zdalnej, ilość materiału do samodzielnego przepracowania, konieczność dostosowania się do nowych wymagań komputerowych, poruszanie po różnych aplikacjach i programach – to już może być problem. To kolejne wyzwanie dla rodzica.

Jak wesprzeć te dzieci, które już są obciążone psychicznie depresją, nerwicą?

  • Najważniejsze jest zdrowie i bezpieczeństwo Twojego dziecka, przede wszystkim to jak się czuje, a dopiero potem to, ile się dzisiaj nauczyło.
  • Zadbaj o stały kontakt ze swoim dzieckiem, bo – paradoksalnie bycie wspólne w jednej przestrzeni nie zawsze oznacza bycie w kontakcie.
  • Rozmawiaj o tym jak się czuje, jak przeżywa obecną sytuację, co jest dla niego trudne, a co pozytywne.
  • Postaraj się proponować różne wspólne aktywności w domu, choć nie na siłę i nie w nadmiarze – sytuacja wymaga wyczucia. Pytaj przy tym dziecko na co ma ochotę, czy ma pomysł na wspólne spędzenie czasu
  • Ogranicz dostęp do informacji o sytuacji pandemii nasilających lęk – wyłącz telewizor, włącz muzykę.
  • Zadbaj o swój spokój, relaks, tak by ograniczyć napięcie.
  • Zadbaj o regularny tryb życia dziecka, regularne przyjmowanie leków, odpowiednią ilość snu i pracy, regularne jedzenie, wysiłek – jeśli to możliwe to na powietrzu (np. pracę w ogrodzie, spacer z psem).
  • Rozmawiaj, pytaj dziecko o to, jak radzi sobie z materiałem szkolnym, czy mieści się w czasie, czy ma jakieś trudności.
  • Pamiętaj, że dziecko z depresją męczy się szybciej, trudniej koncentruje uwagę, potrzebuje więcej odpoczynku biernego, snu.
  • Może mieć trudności z pracą w domu, z mobilizacją do robienia zadań. Brak zaangażowania, motywacji to choroba, a nie lenistwo.
  • Dla niego najtrudniejszym do przyjęcia zdaniem ze strony rodzica jest „weź się w garść”, „zmobilizuj się” – czuje się wtedy zupełnie niezrozumiane, a co gorsza nic nie warte, bo już brało się w garść i nic z tego nie wyszło.
  • Pytaj o to jak sobie radzi, co jest dla niego najtrudniejsze, jakie minimum jest w stanie dziś wykonać, w czym mu pomóc, szukajcie wspólnie rozwiązania.
  • Dziecko z depresją ma prawo odbierać grupowe nauczanie online jako trudność, nie mieć gotowości do takiego spotkania z klasą. U wielu uczniów z depresją wskazane jest nauczanie indywidualne, także zdalnie.
  • Skontaktuj się ze szkołą, z wychowawcą, omów sytuację, trudności dziecka, proś o pomoc w doborze, w zrozumieniu materiału, w dostosowaniu formy nauczania, wymagań do możliwości dziecka.
  • Zachęcaj dziecko do samodzielnego kontaktu z nauczycielami, do zgłaszania trudności.
  • Gdy dziecko zgłasza problem, dzieli się trudnymi emocjami – daj wsparcie, zrozumienie, wysłuchaj – to jest najważniejsze. Nie musisz od razu udzielać rad, szukać rozwiązania.
  • Skorzystaj z pomocy specjalistów, konsultacji telefonicznych, zawsze wtedy, gdy nie wiesz co robić, jak reagować. Wspólnie pomożemy Tobie i dziecku.
  • W przypadku dzieci z depresją, fobią społeczną czy inną nerwicą ważne jest także zachęcanie do utrzymywania kontaktu z rówieśnikami przez media społecznościowe.
  • Pytaj o to, co dzieje się u przyjaciół i znajomych dziecka, zachęcaj do rozmów telefonicznych.
  • W przypadku nasilonego lęku, obawy o to, „czy nic nam się nie stanie” pamiętaj, że jest to reakcja adekwatna do sytuacji. Pomocne w komunikacji będą zdania „rozumiem, że się boisz”, „sytuacja jest trudna”, zamiast „przestań, co Ty gadasz, nie panikuj, uspokój się!”
  • Równocześnie przypomnij dziecku jak dbacie o bezpieczeństwo, przypomnij o zabezpieczających Was procedurach jakie stosujecie. Porozmawiaj o tym, nad czym dziecko ma kontrolę, na co ma wpływ w obecnej sytuacji.
  • Zaproponuj techniki relaksacyjne, zaczynając od głębokiego wdechu nosem i powolnego wypuszczania powietrza ustami.
  • Pamiętaj, że Twój nasilony lęk będzie udzielał się dziecku, więc techniki relaksacyjne mogą być pomocne dla Was obojga.
  • Porozmawiaj z dzieckiem o tym, co je najbardziej uspokaja, relaksuje, jaka aktywność (możliwa do wykonania w warunkach domowych) jest najbardziej pomocna.
  • Opowiedz o tym, co Ciebie uspakaja, jak Ty radzisz sobie z napięciem.
  • To ważne, by robić rzeczy przyjemne, obejrzeć ulubiony serial, ugotować coś co lubimy, posłuchać muzyki, poczytać książkę.
  • To też możliwość bliższego poznania dziecka, zaciekawienia się tym, w co gra, czego słucha – poproś dziecko, by puściło Ci swoją ulubioną piosenkę, wysłuchaj (bez oceniania), spróbuj zauważyć coś pozytywnego w utworze, wykonawcy.
  • Zadbaj, by wasza komunikacja nie ograniczała się tylko do pytań o lekcje, poleceń o posprzątanie pokoju, ścielenie łóżka.
  • W przypadku dzieci z depresją, nerwicą natręctw konieczne jest pozostawanie w stałym kontakcie z terapeutą, kontynuowanie wszystkich form terapii (psychoterapii i farmakoterapii).

Powodzenia 😊

Opracowała:
Iwona Kałdońska
psycholog