- W bezpośrednim kontakcie z dzieckiem mówmy do niego wolniej i wyraźniej niż normalnie; wspomagajmy się gestem, ilustracjami – najlepiej czarno-białymi lub innymi rekwizytami; pamiętajmy o spokojnym, śpiewnym i rytmicznym sposobie mówienia. Wyłączmy media zagłuszające nasz głos. Używajmy pojedynczych słów, wyrażeń lub zdań prostych tak, by budować u dziecka prawidłowe wzorce słuchowe słów. Często powtarzajmy słowa kluczowe w danej informacji.
- Stymulację rozwoju mowy zaczynajmy od zachowania elementów komunikacji, by zachęcić dziecko do współpracy i podejmowania działań, na których nam zależy – ciepła barwa głosu; kontakt wzrokowy na poziomie wzroku dziecka; tematyka związana z ulubionymi zabawami dziecka.
- Prowokujmy zabawy dźwiękonaśladowcze z posługiwaniem się głosami zwierząt, pojazdów, zjawisk przyrody, urządzeń itp., w celu kształcenia słuchu fonemowego, uwagi i pamięci słuchowej.
- Zabawy logorytmiczne kształtujące koordynację wzrokowo-słuchowo-ruchowo-fonacyjną w zakresie motoryki dużej i małej poprzez łączenie odtwarzania struktur rytmicznych /tj. np.: OO; O O; O OO; OO O; OO OO itp./ z wyskakiwaniem, wyklaskiwaniem, wybijaniem na bębenku i fonacją, np.: bum-bum-bum; pa-pa-pa; la-la-la; hop-hop-hop…
- Doskonalenie motoryki małej i stymulacja ośrodków ruchowych mowy poprzez: zabawy paluszkowe np.: zginanie oburącz po jednym palcu, łączenie palców dłoni w formie witania paluszków; masaż paluszków do wierszyków „Rodzinka”, „Sroczka”. Chwytanie woreczka z grochem palcami stóp.
- Stymulacja integracji obu półkulowej poprzez zabawy skrzyżne z przekraczaniem osi symetrii ciała /pokazywanie prawą ręką elementów ciała po lewej stronie i na odwrót/ do wierszyków: „Obliczanka”, „Kotek się uczy”.. – w załączeniu.
- Ćwiczenia i zabawy oddechowe połączone z usprawnianiem mięśnia okrężnego warg i kształtujące prawidłowy tor oddechowy /wdech przez nos – wydech ustami/.
- Ćwiczenia aparatu artykulacyjnego usprawniające narządy mowy, kształtujące prawidłową ich kin estetykę i pionizację języka do połykania i dla celów artykulacyjnych – ćwiczenia wspomagane; odpowiedni masaż lub samodzielne dziecka – po pokazie przez logopedę.
- Zabawy z głoską „l” prowokujące unoszenie języka w kierunku dziąseł /la-la-la; le-le-le; li-li-li…/.
- Stymulowanie rozwoju językowego:
- operacje z oddzielnymi słowami: pokaż, powtórz, nazwij;
- ze zdaniami niewiązanymi konkretnym kontekstem /rozumienie pytań i poleceń/;
- z wypowiedziami zdaniowymi na bazie konkretnej, emocjonalnej sytuacji /w
czasie wspólnych gier, zabaw, czytania książeczek/.
- ze znaną ilustracją – dialog, monolog /opis, mowa opowieściowa/;
- rozwijanie uwagi słuchowej dziecka; wzbogacanie rozumienia mowy; używanie
wprowadzanych pojęć w wielu kontekstach z różnicowaniem końcówek flek-
syjnych /co to jest?, czego niema?; czemu się przyglądamy? Itd…/.
- komunikowanie się zdaniami poprzez zachęcanie do ekspresji słownej pytaniami:
kto?, co?, co robi?, dlaczego?, jaki jest?..
- stopniowe korygowanie nieprawidłowości artykulacyjnych pod kierunkiem
logopedy /wg. wskazówek logopedycznych/.
- dbałość o prawidłowe nawyki picia, jedzenia, gryzienia /kubeczek, łyżeczka, dieta
bogata w twarde produkty spożywcze/ oraz spoczynkowe oddychanie przez nos
/ małym dzieciom po każdym katarze we śnie domykamy buzię/.
- uregulowany tryb życia – stałe pory snu, spacery, wspólne zabawy z rodzicami,
uniemożliwianie zabaw tabletami, nadmiernego oglądania TV – szczególnie pro-
gramów z natężeniem dźwięku, światła, koloru i ruchu.
- relaksacja przy piosenkach dziecięcych lub bajeczkach prowokujących kontakt
fizyczny z dzieckiem np.: masaż pleców z głaskaniem, oklepywaniem, opukiwa-
niem, masowaniem /od dołu ku górze po obu stronach kręgosłupa/.
- Pamiętajmy o regularnym poszerzaniu zakresu umiejętności, przy jednoczesnym utrwalaniu tych, które dziecko już nabyło.
- Jako działanie wspomagające terapię logopedyczną możemy podawać dziecku na czczo – przy braku przeciwwskazań medycznych – ciepłą wodę z naturalnym sokiem lub miodem.
Załączniki:
- Wierszyk paluszkowy „Rodzinka”:
Ten pierwszy to nasz dziadziuś;
A obok babunia;
Największy to tatuś
A przy nim mamunia;
A to jest dziecinka mała!
Tralala lala…
A to - moja rączka cała!
Tralala lala…
/każdy wers powtarzamy wielokrotnie – melodyjnie – jednocześnie kręcimy kółeczka
kolejnym paluszkiem dziecka/.
„Obliczanka”
Policzymy co się ma – mam dwie ręce, łokcie dwa.
Dwa kolanka, nogi dwie – wszystko pięknie zgadza się.
Dwoje uszu, oczka dwa, no i buzię też się ma.
A ponieważ buzia je – chciałbym buzie też mieć dwie!
„Kotek się uczy”
Dość już figli, dość już psot! Nasz kocina pierwszą klasę dziś zaczyna.
Ogon? Ogon jeden mam, policzyłem sobie sam!
Nosek – jeden. Łapką czuję. Teraz uszy porachuje.
Dwa mam uszka! Myję dwa, więc odpowiedź nie jest zła.
Przytulę się do kanapki, będę teraz liczyć łapki:
Jedna, druga, trzecia, czwarta…
Ta odpowiedź piątki warta! Dość już mam tych kocich psot.
Jestem uczeń, a nie kot!
„Krówka”
Krówka do mnie muczy muuuuuuu!
Smakowało mleczko, móóóóów!
Było pyszne i wspaniałe, mam po mleczku wąsy białe.
- Ćwiczenia rozwijające mowę:
- Gdy dziecko bawi się zabawką prosimy o nią wydając polecenie: „Daj mi lalę /mi-
sia, auto…/ - polecenie łączymy z gestem wyciągniętej ręki.
- Zabawa z lalą lub misiem polegająca na naśladowaniu czynności, które wykonuje
przy dziecku matka np. lala płacze: „uuuuu”, zachęcajmy dziecko do naśladowania
płaczu, następnie uspokajamy ją kołysząc w rytm piosenki: „lalala-aaa” itp.
- Zachęcamy dziecko do sygnalizowania swoich potrzeb: gdy chce jeść: „AM-am”;
gdy chce siku- „Si-si-si”; gdy chce iść na spacer: „da-da-da”…
- Rzucamy piłkę i mówimy: „bam-bam-bam”; prowokujemy do powtarzania dzwięku;
- Śpiewamy dziecku la-la-la a nastepnie zachęcamy je do powtórzenia;
- Głośny śmiech – cha-cha-cha – jednocześnie wprowadzamy zabawy rozśmieszające typu: Idzie rak, nieborak…
- Zabawa w chowanego np. dziecko chowa główkę pod koc – mama odkrywając – woła: a ku ku.
- Zabawy ruchowe typu: „kosi-kosi”…
- Ćwiczenia słuchowe: kołysanie trzymanego na kolanach dziecka w rytm melodii,
Klaskanie rączkami, zabawa przedmiotami grającymi: bębenek, trąbka, cymbałki.
- Mama nazywa a dziecko pokazuje części ciała: głowa, ręka, noga, brzuszek, pupa,
oko, uch, nos, usta, włosy….
- Uczymy dziecko cmokania /całuski/, kląskania /naśladowanie chodu konia/, nady-
mania policzków /naśladowanie grubaska/, śmiesznych minek, parskania /zmęczo-
ny konik/;
- Naśladujemy zwierzęta: kurę: ko-ko-ko, kota: miau-miau, psa: hau-hau, krowę: mu
uuu, kozę: meeee, owcę: beee, gęś: gę-gę; kaczkę: kwa-kwa itd..
Opracowanie:
Wiesława Aniszewska
logopeda PPP nr 7
