Aktualna sytuacja jest dla nas wszystkich trudna i wymagająca. Konieczne jest zaadaptowanie się do nowej rzeczywistości i inne zorganizowanie życia na jakiś czas. Teraz Ty rodzicu stałeś się przewodnikiem i nauczycielem Twojego dziecka. Ta rola jest trudna i odpowiedzialna. Wymaga od nas zorganizowania, pomysłowości, energii i systematyczności. Konieczne jest zorganizowanie dnia tak, by był on przyjemny i produktywny. Twoje zadanie to stworzenie warunków do życia, zabawy i nauki dla Twojego dziecka właśnie w domu. Zatem powinno to być miejsce uporządkowane, przyjazne, miłe. To zależy od Ciebie. Zadbaj o swój stan psychiczny, atmosferę spokojną i miłą.
Nie pozwól, by dni były niezorganizowane, chaotyczne, nudne, bezproduktywne. Dbaj o codzienną rutynę, posiłki, zabawę, edukację. To od postawy dorosłych zależy jak dzieci przejdą ten trudny czas. Wyjaśnij dziecku, że oczekujesz współpracy i istnieje konieczność nowego podejścia do zadań i obowiązków.
Warto najpierw dobrze się do tego przygotować, aby jak najefektywniej spędzić ten czas.
Przygotowanie/ zasady ogólne:
- Bardzo ważne jest pilnowanie rytmu dnia i nocy, systematyczność i regularność, higiena życia.
- Na początku należy wraz z dzieckiem stworzyć plan tygodnia (np. inspirowany planem lekcji), zaznaczać ważne zadania do wykonania, z uwzględnieniem czasu na rozrywkę, zabawę i ćwiczenia ruchowe. W tym celu warto stworzyć własny system lub zainspirować się już stworzonymi, np. stosowaniem check listy, czy techniką ustalania priorytetów: Matryca Eisenhowera https://produktywni.pl/blog/macierz-eisenhowera-wazne-i-pilne/
- Należy pracować nie dłużej niż 45 minut, po tym czasie konieczna jest przerwa (około 15 - 20 minut) i potem kolejny blok nauki. Ważne, aby podczas tych krótkich przerw nie angażować się w czynności bardzo przyjemne, czy pochłaniające (klocki leg, ulubiony serial, czy gra komputerowa), gdyż trudno będzie wrócić do przerwanego zadania. Taki cykl można powtórzyć dwa razy dziennie np. rano po śniadaniu i popołudniu po obiedzie.
- Warto zaplanować sobie nagrodę, przyjemną aktywność po skończonej pracy, tak aby dodatkowo motywowała ona do zaangażowania.
- Ważna jest uwaga, zaangażowanie osoby dorosłej, cierpliwość i chęć pomocy, w takim zakresie, w jakim potrzebuje tego dziecko. Należy pamiętać, aby nie wyręczać dziecka w pracy, raczej dawać wsparcie i wskazówki.
- Do nauki potrzebne jest skupienie, zatem wyłącz telewizor, radio, zamknij drzwi pokoju. Młodsze dzieci należy zająć spokojną zabawą np. rysowaniem, puzzlami, tak aby w miarę możliwości nie przeszkadzały rodzeństwu.
- Dziecko powinno mieć swój własny, zorganizowany kącik do pracy- biurko, wygodne krzesło, porządek wokół.
- Konieczne jest zadbanie o właściwe oświetlenie, temperaturę około 20-21 stopni. Pokój powinien być wywietrzony, uporządkowany.
- Do czytania książek możesz zorganizować dzieciom specjalny kącik na podłodze z poduszkami, kocami, pluszakami.
- Pamiętaj o nawodnieniu dziecka, podczas nauki powinno mieć możliwość popijania wody.
Pamiętaj, że w usystematyzowanej przestrzeni i czasie możemy wyznaczać sobie cele i widzieć szanse na ich realizacje. Nie odkładaj tego, co masz zrobić dzisiaj na jutro. Rób to, co jest do zrobienia. Nie szukaj wymówek i tego samego ucz dziecko. Wprowadź zasadę: ROBIĘ TO, CO MAM DO ZROBIENIA. MAŁYMI KROKAMI IDĘ DO PRZODU.
Motywowanie dziecka do działania
„ ABY UWIERZYĆ W SIEBIE, MUSZĘ MIEĆ KOGOŚ KTO WE MNIE UWIERZY”
Warunki dla wzbudzania motywacji wewnętrznej u dzieci – zasady ogólne:
- Jasne zasady, granice i oczekiwania w toku uczenia się
- Formułowanie pasjonujących zadań i nowych wyzwań
- Udzielanie rzeczowych informacji zwrotnych
- Wskazywanie raczej różnych źródeł niż gotowych rozwiązań
- Wzmacnianie poczucia kontroli nad efektami (docenianie nie tylko zasług, ale samego wkładu)
- Tworzenie motywacji wewnętrznej przez wiązanie celów z ważnymi potrzebami i z „ja” dziecka
- Koncentrowanie na bieżącym zadaniu
Jak to zrobić w praktyce:
- Ustal kolejność zadań: na początek mogą być zadania łatwiejsze, by dziecko zauważyło, że materiału ubywa, może i potrafi to zrobić.
- Skup się głównie na tym, co jest ważne i stanowi dla dziecka wyzwanie.
- Spraw, by dziecko mogło dokonać samokontroli, autokorekty, by samo spróbowało odkryć swoje błędy.
- Interesuj się tym, co robi dziecko, jakie ma problemy, z czym nie może sobie poradzić. Cierpliwie, troskliwie wspieraj, pomagaj.
- Doceniaj i nagradzaj wysiłek, samą próbę podjęcia zadania. Motywuj do kontynuacji, zachęcaj do zakończenia zadania.
- Podnoś samoocenę dziecka, wskaż ile już umie, potrafi, ile już zrobiło, jakie rzeczy się powiodły, w czym jest dobry. Opisz mocne strony dziecka. Dziecko potrzebuje zewnętrznej motywacji, wsparcia, informacji, że sobie poradzi.
- Oczekiwania i trudność zadań powinna być dostosowana do możliwości dziecka.
- Nie pozwól, by dziecko źle mówiło o sobie; „ jestem głupi”, „nie dam rady”, „to mi się nie uda”. Ukazuj dziecku przez ile trudnych rzeczy już przeszło i jaka wytrwałością się wykazywało.
- Unikaj atmosfery napięcia, przymusu, zdenerwowania, niezadowolenia.
- Jeśli dziecko prosi o pomoc, pomagaj. Czasami woli być samo, rozwiązać zadanie samodzielnie, uczyć się samo-uszanuj to.
- Pochwal za wykonanie zadania, pracę, zaznacz na planie dnia, ze zadanie zostało ukończone.
Dla dzieci młodszych
- możesz do nauki wprowadzić specjalnego pluszaka, towarzysza nauki,
- wprowadź system punktowy, nagrody w postaci znaczków, naklejek za wykonanie zadania (można np. zbierać czas na gry komputerowe lub inny przywilej),
- z nauki postaraj się zrobić zabawę, baw się w sklep-liczenie, w bibliotekę-pisanie, czytanie, szkołę-dziecko niech będzie twoim nauczycielem, architekta-rysowanie, zadania plastyczne, wprowadzaj do nauki klocki, układanki, krzyżówki, rebusy, zagadki, wierszyki, piosenki, rymowanki, róbcie zdjęcia, nagrywajcie filmiki
- nie zbywaj, nie zniechęcaj, nie wyręczaj, odpowiadaj na pytania, szukaj odpowiedzi wspólnie, baw się w detektywa i poszukuj rozwiązania zagadki,
- kochaj i akceptuj słabości, opór, brak pewnych umiejętności, predyspozycji, zapewniaj o swojej miłości,
- pokazuj autorytety - wskazuj znane i lubiane postacie, które również się uczyły i systematyczną pracą dochodziły do realizacji swoich marzeń, osiągnęły sukces
Dla dzieci starszych
- rozmawiaj, poznaj potrzeby, obawy, kompleksy swojego dziecka
- kochaj i akceptuj, nie porównuj, nie krytykuj,
- zawsze bądź gotowy do pomocy, kiedy trzeba wycofaj się,
- pobudź ogólną motywację do nauki, wspólne określcie cele, marzenia i sposoby dojścia do nich,
- naucz dziecko motywowania się, no poprzez wypisywanie codziennych afirmacji np. „ dam radę”, „codziennie pracuję nad sobą”, „nie poddaje się”, „ każdy dzień jest ważny i dobry”.
Dla Ciebie drogi rodzicu zdanie do powtarzania- SPOKÓJ ZACZYNA SIĘ WE MNIE
Radzenie sobie ze stresem.
Aby nauka i planowanie dnia były możliwe, niezwykle istotne jest radzenie sobie ze stresem podczas pandemii. O czym trzeba pamiętać:
- To normalne, że podczas kryzysu czujemy się zdenerwowani, źli, zestresowani, smutni, czy przestraszeni, te emocje są naturalne i nie należy się ich wstydzić.
- Pamiętaj, że nie wszystko co słyszysz o wirusie musi być prawdą. Internet i media często szukają sensacji, zapominając o obiektywnych informacjach. Swoją wiedzę oprzyj na sprawdzonych, obiektywnych źródłach, np. WHO, Ministerstwo Zdrowia, czy SANEPID.
- Zmniejsz zdenerwowanie ograniczając oglądanie informacji w mediach, stosuj się do zaleceń, #zostanwdomu
- Pierwszą rzeczą, która może pomóc, jest rozmowa z ludźmi, których lubimy, kochamy, czy cenimy. Nie krępuj się dzwonić, „skypować”, odzywać na komunikatorach czy mediach społecznościowych.
- Staraj się zachować zdrowy tryb życia, wysypiaj się, jedz zdrowo, zadbaj o gimnastykę (np w oparciu o programy ćwiczeń w Internecie https://wordwall.net/pl/resource/893767/wychowanie-fizyczne/wf-online-w-domu-%c4%87wiczenia).
- Jeśli czujesz się przytłoczony porozmawiaj ze specjalistą – jest to aktualnie możliwe online.
- Zastosuj wcześniej poznane zdrowe techniki radzenia sobie ze stresem, warto również poznać i stosować nowe – kilka przykładów poniżej:
Ćwiczenia relaksacyjne – do samodzielnego stosowania
JEŻELI MASZ 10 SEKUND:
Oddech.
Gdy tylko czujesz, że coś zaczyna ci dokuczać: gwałtownie wypuść powietrze z płuc. Ten wydech musi być mocny i głośny, chodzi o to by usunąć powietrze z samego dna płuc. Powoli nabierz głęboko powietrza i znów wypuść je długim powolnym wydechem. Opuść ramiona. Powtórz kilka razy. Natychmiast poczujesz się spokojniej.
JEŻELI MASZ 20 SEKUND:
Ćwiczenie z dłońmi.
Potrzyj mocno dłonie, aby wyzwolić ciepło. Przyłóż dłonie do zamkniętych oczu, podeprzyj się łokciami. Opuść ramiona i siedź tak bez ruchu oddychając lekko i swobodnie. Poczujesz jak ciepło z twych dłoni przenika do oczu i mózgu. Rozkoszuj się uczuciem ciepła i ciemnością. Przyniesie to ulgę oczom i karkowi.
INSTRUKCJA I:
- Weź 1 do 3 wdechów (oddychaj tak, jak nauczyłeś się w trakcie treningu).
- Kontynuuj miarowe oddychanie i przy każdym wydechu pomyśl: ,,relaks” lub ,,odprężenie”.
- Przeszukaj swoje ciało i sprawdź czy nie ma w nim jakichś napiętych partii. Jeśli tak, spróbuj rozluźnić te mięśnie twego ciała, które dotychczas nie zostały w pełni zrelaksowane.
- Kontynuuj miarowe oddychanie.
INSTRUKCJA II:
- Weź 1 do 3 wdechów (oddychaj tak, jak nauczyłeś się w trakcie treningu).
- Kontynuując miarowe oddychanie, odczuwaj ciepło lub ociężałość twojej prawej ręki.
- Przeszukaj swoje ciało i sprawdź czy nie ma w nim oznak napięcia. Jeśli tak, spróbuj rozluźnić mięśnie twego ciała.
- Kontynuuj miarowe oddychanie.
INSTRUKCJA III:
- Weź 1 do 3 wdechów (oddychaj w taki sposób, w jaki nauczyłeś się w trakcie treningu).
- Przeszukaj swoje ciało i sprawdź czy nie ma w nim oznak napięcia. Jeśli tak, spróbuj rozluźnić mięśnie twego ciała.
- Przywołaj zapamiętane wyobrażenie, którego doświadczyłeś jako szczególnie przyjemne np. w trakcie treningu (czas relaksacji może się wydłużyć, choć dla niektórych osób jest to łatwiejszy sposób osiągania odprężenia).
- Kontynuuj miarowe oddychanie.
INSTRUKCJA IV:
- Weź 1 do 3 wdechów (oddychaj w taki sposób, w jaki nauczyłeś się w trakcie treningu).
- Przeszukaj swoje ciało i sprawdź czy nie ma w nim oznak napięcia. Jeśli tak, spróbuj rozluźnić mięśnie twego ciała.
- Przypomnij sobie jakieś przyjemne zdarzenie z twojego życia lub jego fragment, np. przytulenie przez rodzica.
- Kontynuuj miarowe oddychanie.
INSTRUKCJA V:
- Usiądź wygodnie, rozluźnij się, wyprostuj plecy (lub połóż się wygodnie)
- Przymknij oczy
- Pomyśl: teraz zupełnie się odprężę, a kiedy skończę będę całkowicie rześki i spokojny, zrelaksowany
- Uspokój oddech. Twój oddech jest spokojny, równy i głęboki
- Odlicz wolno od 10 do 1. Spróbuj zobaczyć 10 w czasie wdechu, 9 w czasie wydechu, 8 wdech, 7 wydech…
- Jestem odprężony i spokojny.
INSTRUKCJA VI:
- Usiądź prosto na brzegu krzesła. Uśmiechaj się. Ciesz się uczuciami, które wywołuje uśmiech.
- Oddychaj. Weź 5 wolnych, głębokich oddechów i oczyść swój umysł z wszystkich trosk i myśli.
- Kark i ramiona. Unieś ramiona, próbując dotknąć nimi uszu. Jednocześnie wyciągnij ręce przed siebie. Napinaj mięśnie rąk i ramion przez 5 sekund. Potem rozluźnij się…
- Plecy. Wyciągnij ręce nad głowę i udawaj, że używasz ich do wspinania się po drabinie. Wolno i rytmicznie rób to przez 10 sek. Potem rozluźnij się. Patrz prosto przed siebie, siedząc wciąż na brzegu krzesła. Jednocześnie powoli i ostrożnie wykonaj skręt w prawo, tak daleko jak możesz, próbując chwycić oparcie krzesła. Następnie wykonaj skręt w lewo. Powtórz cale ćwiczenie/
- Nogi. Unieś prawą nogę i wykonaj krążenie stopą 5 razy. Zrób to samo z lewą nogą. Powtórz całe ćwiczenie. Unieś obie nogi. Ustaw stopy równolegle do głowy. Wytrzymaj w tej pozycji przez 5 sek. Rozluźnij się…
- Oddychanie. Wyobraź sobie, ze znajdujesz się w jakimś miłym, spokojnym miejscu. Zamknij oczy. Rozluźnij każdą część ciała, w której czujesz napięcie. Przez minutę oddychaj wolno i głęboko.
Ćwiczenie uspokajające na stres, na bezsenność:
Weź głęboki oddech i bardzo powoli wydychaj powietrze. Przez parę następnych chwil nie rób nic innego poza oddychaniem równym, głębokim i spokojnym. Utrzymuj swoje ciało rozluźnione, wiotkie i ociężałe. Przy każdym wydechu powoli i miękko powiedz słowo SPOKÓJ. Wyobrażaj sobie to słowo przy każdym wydechu. Nie rób nic innego przez następnych parę minut.
Warto również zainteresować się bogatą ofertą zajęć online, szczególnie polecamy:
- Kanały edukacyjne i naukowe – spis w linku
https://otwartezasoby.pl/15-kanalow-edukacyjnych-i-naukowych-ktore-przydadza-sie-w-szkole/
- Akademię Khana
- Naukowe wykłady dla młodzieży
- Kursy amerykańskiej Ivy League
Opracowały:
Beata Kurylonek – psycholog
Monika Sztolpa – Zaremba - psycholog