Zaburzenia percepcji słuchowej u młodszych dzieci w wieku szkolnym, mogą być symptomatyczne dla grupy dzieci z ryzyka dysleksji. Wiąże się to z trudnościami dziecka m.in. z poprawnym pisaniem, czytaniem, zapamiętywaniem dłuższych poleceń i wypowiedzi nauczyciela na lekcji. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia trudności w tym zakresie, warto ćwiczyć z dzieckiem. Ponieważ dla dzieci z zaburzeniami analizatora słuchowego mogą być bardzo męczące, dlatego nie powinny trwać długo, ale należy je wykonywać systematycznie. Zaleca się też, aby były prowadzone w formie zabawowej.
Oto kilka propozycji takich zabaw:
Ćwiczenia wrażliwości słuchowej
- Dziecko zamyka oczy, a rodzic wykonuje różne czynności np.: klaskanie w dłonie, zgniatanie/ rwanie gazety, pisanie na kartce papieru, przelewanie wody lub przesypywanie kaszy w szklankach, odsuwanie krzesła, zamykanie okna, brzęk kluczy itp. . Zadaniem dziecka jest odgadywanie co robi dorosły.
- Dorosły informuje dziecko, że za chwilę usłyszy 3 dźwięki. Będzie to wyrwanie kartki z notesu, pocieranie dłoni, pukanie do drzwi. Zadaniem dziecka jest zapamiętanie kolejności wykonywania tych czynności. W kolejnych etapach dodajemy za każdym razem jedną czynność np. dźwięk gotującej się wody w czajniku lub nalewanie wody do szklanki itp.
- „Zrób to, o co Cię poproszę”. Umawiamy się, że każdy ruch osoby dorosłej to polecenia dla dziecka. Gdy klasnę jeden raz to zrób przysiad, gdy klasnę dwa razy to podskocz do góry, gdy klasnę trzy razy – zrób skłon, gdy klasnę 5 razy zrób pajacyka itp.
- Gra dźwiękowe memory – jest dostępna w formie gotowej gry lub można wykonać ją razem z dzieckiem. Do jej wykonania potrzebnych jest ok. 10/12 jednakowych pudełeczek np. pojemniki po jajkach z niespodzianką. Do dwóch pojemników wsypujemy ten sam produkt np. sól, kaszę, ryż, makaron, płatki kukurydziane itp. Następnie dziecko potrząsając kolejno pudełkami szuka dwóch pudełeczek, które wydają taki sam dźwięk.
Ćwiczenia słuchu fonemowego oraz analizy i syntezy sylabowej i głoskowej
- Wyodrębnienie wyrazu w zdaniu.
Prowadzący prosi dziecko: powiedz jeden wyraz z tego zdania "Dom jest duży.", "Trawa jest zielona.”, „Tomek łowi ryby.”, „Mama czyta książkę." itp.
- Wyodrębnianie słów na początku, w środku i na końcu zdania.
Prowadzący mówi zdanie składające się z trzech słów. Następnie prosi dziecko, aby powtórzyło je kilka razy. Po chwili pyta: „ Jakie słowo słychać na początku zdania, jakie w środku i na końcu?” Dziecko mówi usłyszane słowa zgodnie z poleceniem prowadzącego.
- Wyodrębnienie słów w zdaniu.
Policz ile zdanie ma słów. Np. „ Drzewo jest wysokie.”, „Franek gra na gitarze”, „Zosia namalowała kota na płocie”, „Owoce i warzywa mają dużo witamin”, „Harry Potter uczył się w szkole czarów” itp.
- „ Wizyta kosmity na Ziemi” Jeden ze statków kosmicznych pogubił się w przestrzeni kosmicznej i wylądował na naszej planecie. Żeby się móc porozumieć z obcym przybyszem, trzeba go nauczyć mówić sylabami. Dlatego dorosły mówi pierwszą sylabę, a dziecko ( jako mały kosmita J) dopowiada drugą. Potem zamieniamy się rolami, bo dorośli przecież też bywają kosmitami J.
- Dokonywanie syntezy sylabowej.
Prowadzący wypowiada znane dziecku słowo z podziałem na sylaby, robiąc długie pauzy. W czasie tych pauz dziecko wykonuje jakąś czynność, np. łączy punkty na obrazku, klaszcze w dłonie sześć razy, wymienia dni tygodnia itp. Następnie prowadzący prosi, aby dziecko powiedziało jakie słowo powstało z wypowiedzianych przez niego sylab.
Jeśli dziecko nie potrafi tego zrobić, prowadzący powtarza wyraz robiąc mniejsze przerwy między wypowiadanymi sylabami. Starsze dzieci mogą dodatkowo zapisać odgadnięte słowo. Warto, aby zapisując słowo mówiło głośno sylaby, które pisze. Jeżeli dziecko często pomija litery w wyrazach można dla ułatwienia napisać dziecku to słowo z podziałem na sylaby, zaznaczając ilość liter w sylabie kropeczkami.
Np. ma – ka – ron,
.. - .. - …
- Reagowanie na wyraz zaczynający się na określoną głoskę.
- Prowadzący mówi różne wyrazy prosząc dziecko o reagowanie (klaśnięciem, podniesieniem ręki) na umówioną głoskę, np. "s".
- Segregowanie obrazków/ przedmiotów wg pierwszej głoski.
- Dziecko wymienia rzeczy / przedmioty które widzi w swoim otoczeniu, które zaczynają się na głoskę np. „g”.
- Dziecko wyszukuje na polecenie obrazek zaczynający się na „g" a kończący na „a" itp.
- Prowadzący rozkłada zestaw obrazków np. 15, w tym po 5 obrazków zaczynających się na różne głoski, np. o, a, i lub k, t, d. Dziecko grupuje je wg głoski początkowej nazywając je.
- Różnicowanie słuchowe wyrazów przy pomocy rozsypanki obrazkowej.
Prowadzący rozkłada obrazki z rysunkami rzeczy, zwierząt o podobnym brzmieniu np. bucik – budzik, bąk - pąk, myszka – miska, młot - płot, rak - mak, sanki - pisanki, osa - kosa, kółka - jaskółka, sowa - krowa, łódka - kłódka, buty – budy, góra – kura, narty - karty itp.;
- różniących się jedną wewnętrzną głoską, np. lis - las, dym - dom, półka - piłka, wagon - wazon, syrenka - sarenka, bat - but, baran - banan, szczur - sznur, pajac - pałac, laska - lalka itp.;
- różniących się końcową głoską lub o różnych przedrostkach, np. koń - kot, pan - paw, koń - kosz, wóz - wór, kret - krem, róg - rów, lis - list, ryba - rybak, ręka - rękaw, słoń - słońce, ul - ulica, cukier - cukierek itp.
Głośno i wyraźnie wymawia nazwę tego co przedstawia obrazek i prosi dziecko o jego wskazanie.
- Ćwiczenia koncentracji słuchowej
- “Słucham uważnie”. Dorosły czyta krótkie opowiadanie, bajkę, można też posłużyć się fragmentem artykułu z gazety. Za każdym razem, gdy dziecko usłyszy w słuchanym tekście słowo na “m” stawia kreseczkę na przygotowanej wcześniej kartce. Po zakończeniu czytania sprawdza z dorosłym czy ilość słów w tekście zgadza się z ilością postawionych przez niego kreseczek.
- “Przyjęcie”. Jutro organizuję przyjęcie na które muszę przygotować…..
Prowadzący z dzieckiem tworzą listę rzeczy potrzebnych na przyjęcie.Za każdym razem powtarzając od początku listę rzeczy, którą wspólnie tworzą. .
Dorosły: napoje
Dziecko: napoje, ciastka,
Dorosły: napoje, ciastka, chusteczki,
Dziecko: napoje, ciastka, chusteczki, upominki
Życzę miłej zabawy :)
Opracowała:
Magdalena Majewska
